مقایسه ی مولکولی و بیولوژیکی جدایه های مرکبات، توت و انجیر ویروئید کوتولگی رازک (hop stunt viroid)

این پژوهش با هدف تعیین ویژگی¬های بیولوژیکی و پراکنش جدایه¬های ویروئید کوتولگی رازک (hsvd) و تعیین برخی میزبانان طبیعی این ویروئید انجام شد. نمونه¬های درختی از استان¬های یزد، اصفهان، فارس و تهران برای آلودگی به hsvd مورد بررسی قرار گرفتند. دامنه¬ی میزبانی این ویروئید در شرایط گلخانه از طریق تزریق عصاره¬ی آلوده¬ به گیاهچه¬ها و بررسی نتیجه¬ی مایه¬زنی به روش ترانویسی معکوس تعیین شد. سه جدایه¬ی hsvd از انجیر، توت و مرکبات از لحاظ دامنه¬ی میزبانی و ساختار مولکولی مقایسه شدند. از میان 120 نمونه جمع آوری شده از مناطق و درختان مختلف، تعداد 13 نمونه درختی شامل توت، انجیر، نارنج، به، سیب، زردآلو و هلو آلوده به hsvd بودند. نمونه¬های توت همراه با علائم رگبرگ روشنی، بدشکلی برگ و نقاط روشن در پهنک برگ و نمونه¬های انجیر اغلب بدون علائم بودند. نمونه¬های سیب، به، هلو وزردآلو نیز بدون علائم مشخص بودند. نتیجه¬ی آزمون گلخانه¬ای حاکی از شدت بیشتر علائم در مایه¬زنی جدایه¬ی توت نسبت به انجیر و جدایه¬ی انجیر نسبت به جدایه¬ی مرکبات بود. بررسی ساختمان اولیه و ثانویه¬ی این سه جدایه حاکی از تشابه بیشتر دو جدایه¬ی توت و انجیر و اختلاف بیشتر این دو جدایه با جدایه¬ی مرکبات بود. بیشتر اختلافات این سه جدایه مربوط به نواحی بیماریزایی، متغیر و انتهایی سمت راست می¬باشد که ممکن است دلیل وجود تفاوت در شدت و نوع علائم باشد. کلید واژه¬ها: ویروئید کوتولگی رازک، انجیر، مرکبات، توت